Da li će NATO naučiti lekciju koju im je očitao zalutali dron od 6 tona
Naslovna foto: Tu-141, Pavel Adzhigildaev, Monino muzej u Rusiji
Policijskoj stanici Zagreb javljeno je, u četvrtak (10.03) uveče, da je velika eksplozija potresla područje jezera Jarun. Prema riječima mještana, viđen je veliki predmet kako pada sa neba neposredno prije eksplozije, a kasnije je potvrđeno da se radi o dronu tipa Tu-141 Striž.
Tupoljev Tu-141 Striž (što znači “brzi”) je nenaoružana izviđačka bespilotna letilica koju je dizajnirao, razvio i proizveo Sovjetski Savez tokom druge polovine Hladnog rata (1947-1991). Ovaj dron je svoj prvi let zabilježio 1974.godine a zvanično je ušao u upotrebu 5 godina kasnije. Serijska proizvodnja je trajala od 1979. do 1989 i za to vrijeme je proizvedeno 142 komada.
Tu-141 i njegov zagrebački krater
Policija je po dolasku pronašla krater širok tri metra i dubok jedan metar u području oko jezera, a kasnije i olupinu velikog drona težine oko 6 tona.
Video of the crash site of an unknown object in #Zagreb.
The mayor of the #Croatian capital said there is no indication that it was an intentional act.
The circumstances are being investigated. pic.twitter.com/VpMCDdRDR4
— NEXTA (@nexta_tv) March 11, 2022
Da li je dron otkrio rupe u sistemima protivvazdušne odbrane Mađarske i Hrvatske?
U saopštenju hrvatske vlade se navodi da je letilica ušla u Hrvatsku iz Mađarske a, po informaciji koju je dalo Ministarstvo odbrane ove zemlje, stigla je iz Ukrajine.
Po trenutno dostupnim informacijama može se zaključiti da je dron više od 40 minuta letio iznad Mađarske, na visini od 1.300 metara brzinom od 700 km/h. Kroz vazdušni prostor Hrvatske letio je nešto manje od 7 minuta. Za tih, skoro 50 minuta leta, prešao je najmanje 560 kilometara.
Inače, domet ove bespilotne letilice je 650 milja, što je oko 1046km zbog čega se okvirno može zaključiti i odakle je mogao doći.
Plava površina označava domet drona, ukoliko se za centar mjerenja uzme Zagreb
Ministarstvo odbrane Mađarske je uočilo dron još na teritoriji Ukrajine, kako se saznaje iz njihovog saopštenja, a kada je ušao u njihov vazdušni prostor protivvazdušna odbrana ga je pratila do izlaska iz svog vazdušnog prostora tj. do ulaska u Hrvatsku.
Da li je Hrvatska bila upoznata da im se bespilotna letilica od 6 tona približava i šta je preduzela po tom pitanju još nije poznato. Ukoliko pogledamo krater možemo pretpostaviti da nije učinjeno baš ništa, a o razlozima za to ćemo čuti u narednim danima.
Šta su uočile kontrole letenja?
Mađarska kontrola letenja nije imala potrebe da izjavljuje bilo šta na ovu temu jer je, čini se, Ministarstvo odbrane Mađarske imalo u svakom trenutku situaciju pod kontrolom (naravno, u granicama svoje zemlje).
Zvanično saopštenje hrvatske kontrole letenja glasi:
“Bespilotna letjelica koja je juče ušla u hrvatski zračni prostor i pala na području Zagreba nije imala transponder te je stoga HKZP (Hrvatska Kontrola Zračne Plovidbe) nije detektovao sekundarnim radarima koji se koriste za nadzor vazduhoplova u svrhu pružanja usluga kontrole vazdušnog saobraćaja.
Naknadnim pregledom podataka s primarnog radara na lokaciji Pleso detektovani su radarski odrazi i putanja koji odgovaraju vremenu i lokaciji pada bespilotne letjelice”- poručili su iz hrvatske kontrole letenja.
Da ukratko pojasnimo, primarni radar zrači signal koji se odbija od vazduhoplova i vraća se nazad, nakon čega se prikaže na ekranu. Za razliku od njega, sekundarni radar “vidi” samo one letilice koje imaju uređaj koji se naziva transponder jer šalje impulse koje transponder razumije i na njih odgovara. Zbog toga, što se sekundarnog radara tiče, nebo može da bude puno aviona ali -ako nemaju transponder, oni neće biti primećeni.
Važno je znati i da je po standardu za nadzor vazdušnog saobraćaja u Evropi neophodno obezbjediti: prekrivanje sa dva sekundarna radara ukoliko se pokriva oblast na ruti leta ili sa dva sekundarna i jednim primarnim radarom u terminalnim oblastima.
Pitanja i odgovori
Zbog svega ovoga se postavlja više pitanja za Hrvatsku. Da li ta zemlja ima:
-vojne radare? Ako ima, zašto ih ne koristi?
– da li ima protivvazdušnu odbranu?
– da li ima vojno vazduhoplovstvo?
-šta je sve vreme radio NATO centar u vazduhoplovnoj bazi Torehon, u Španiji, odakle NATO kontroliše ovaj dio Evrope?
Pitanja je još uvijek puno, i biće tako dok se u najvažnije pitanje – da li je ovaj dron napravivši jedan krater, ujedno otkrio i nekoliko rupa u sistemima kontrole i zaštite vazdušnog prostora Hrvatske ali i kompletnog NATO saveza?
Po informacijama do kojih je došao Avioportal, ovo nije prvi dron koji se “otrgao kontroli” iz Ukrajine i da je Mađarska već registrovala par takvih slučajeva. Očito da je Ukrajincima ponestalo turskih dronova tipa “Barjaktar” i da sada vježbaju na staroj opremi što ukazuje na mogućnost da se situacija slična ovoj ponovi. Ipak, nadamo se da će zagrebački krater ostati jedini.
