U toku ispitni postupak utvrđivanja usklađenosti potencijalne državne pomoći za AirMontenegro
Nakon interesovanja cjelokupne javnosti i pitanja naših čitalaca na temu državne pomoći novoj aviokompaniji, kontaktirali smo Agenciju za zaštitu konkurencije kako bismo dobili stručne i konkretne odgovore iz prve ruke.
Državna pomoć
Na frazu “državna pomoć”, u posljednje tri godinu, skoro da su svi navikli, naročito od trenutka “gašenja” Montenegro Airlinesa. Podsjetimo se da je to pomoć na koju je računao Montenegro Airlines ali je, zbog kršenja pravila, na kraju nije dobio što je uzrokovalo odlazak u stečaj. U nastavku ćemo se osvrnuti na fundamente državne pomoći i kako je to izgledalo u slučaju Montenegro Airlinesa.
Državna pomoć su rashodi, umanjeni prihodi ili umanjenje imovine države, odnosno opštine, kojom se narušava ili može narušiti slobodna konkurencija na tržištu i koja može uticati na trgovinu između Crne Gore i Evropske Unije, dovođenjem u povoljniji tržišni položaj određenih privrednih subjekata, proizvoda ili usluga.
Vrste državne pomoći su :
1) subvencije;
2) fiskalne olakšice (porezi, doprinosi i drugi javni prihodi);
3) garancije države ili opštine;
4) subvencija kamatnih stopa za zajmove;
5)ustupanje dobiti, odnosno dividendi države ili opštine za razvojne programe davaoca privrednim subjektima;
6) otpis duga;
7) prodaja nepokretnosti države ili opštine po cijeni nižoj od tržišne ili kupovina po cijeni višoj od tržišner vrijednosti
8) druga pomoć u skladu sa Zakonom.
Ono što je najbitnije u cijeloj priči je potpisivanje Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju (u daljem tekstu SSP) između Evropskih zajednica i njihovih država članica, s jedne strane, i Crne Gore, s druge strane, u oktobru mjesecu 2007. godine, odnosno stupanjem na snagu Privremenog sporazuma o trgovini i trgovinskim pitanjima 1. januara 2008. godine. Tako je Crna Gora preuzela obavezu usvajanja pravnog okvira za kontrolu državne pomoći, usklađenog sa pravnom tekovinom Evropske Unije (acquis communautaire) u ovoj oblasti.
Na ovaj način postavljene su osnove za uspostavljanje prethodne (ex ante) i naknadna (ex post) kontrole svih novih mjera državne pomoći, kao i usaglašavanje već postojećih mjera sa pravilima koja budu uspostavljena, što će u krajnjem imati pozitivne efekte u kreiranju ekonomske politike, planiranju budžeta i unapređenju politike regionalnog razvoja.
Air Montenegro i “državna pomoć”
Kako se u javnosti počeo ponovo pojavljivati termin “državna pomoć”, a povezan sa novom nacionalnom aviokompanijom Air Montenegro, naša redakcija je odlučila da malo istraži ovu tematiku. Polazna osnova je bila Agencije za zaštitu konkurencije (u daljem tekstu: Agencija) koja je nadležnost kontrole i dodjele državne pomoći dobil Zakonom o izmjenama i dopunama zakona o zaštiti konkurencije („Sl. list CG“, br. 13/18).
U Godišnjem izvještju o dodijeljenoj državnoj pomoći u 2021. godini koji izrađuje i publikuje Agencija pojavljuje se Air Montenegro (u daljem tekstu Izvještaj) i to u kontekstu isplate sredstava privrednim društvima bez prethodno pribavljenog mišljenja Agencije. Kompletan izvještaj možete preuzeti OVDJE .
Kako je u izvještaju navedeno, Agencija je uvidom u Izvještaj o reviziji Predloga zakona o završnom računu budžeta Crne Gore za 2021. godinu Državne revizorske institucije, utvrdila da je vršena isplata sredstava privrednim društvima bez prethodno pribavljenog mišljenja Agencije za kontrolu državne pomoći u ukupnom iznosu 28,590,000.00 eura, od čega naAir Montenegru pada dio isplaćen od:
- Ministarstvo finansija i socijalnog staranja – Društvu sa ograničenom odgovornošću za transport putnika i robe u vazdušnom saobraćaju “ToMontenegro”, u iznosu od 16,000,000.00 eura;
- Ministarstvo kapitalnih investicija – Društvu sa ograničenom odgovornošću za transport putnika i robe u vazdušnom saobraćaju “ToMontenegro”, u iznosu od 10,000,000.00 eura;
Agencija za zaštitu konkurencije će, kroz dodatne zahtjeve o neprijavljenim državnim pomoćima, zatraži hitnost izjašnjenja davalaca državnih pomoći, te nakon kompletiranja istih dodatno pokrene ispitne postupke naknadne kontrole.
Tim povodom, naša redakcija je kontaktirala Agenciju, odgovore na pitanja prenosimo u integralnom obliku:
1. Da li i kada planirate da pokrenete naknadni ispitni postupak prema davaocu finansijskih sredstava – Ministarstvu kapitalnih investicija i primaocu finansijskih sredstava – nacionalnoj aviokompaniji Air Montenegro ?
Rješenje o pokretanju ispitnog postupka utvrđivanja usklađenosti potencijalne državne pomoći dodijeljene Društvu za transport putnika i robe u vazdušnom saobraćaju „ToMontenegro“, od strane Ministartsva kapitalnih investicija i Ministarstva finansija i socijalnog staranja (čiji je pravni sljedbenik Ministarstvo finansija), dostupno je na internet stranici Agencije za zaštitu konkurencije (www.azzk.me).
2. Ukoliko se ispostavi da je Air Montenegro dobio državnu pomoć, šta bi to značilo za buduće poslovanje i eventualno ponovno korišćenje državne pomoći od strane Air Montenegra? Da li bi u toj situaciji postojali modaliteti za korišćenje državne pomoći imajući u vidu ranije najave da jedna mala aviokompanija kao što je Air Montenegro, ne može da opstane bez pomoći države?
Postupak utvrđivanja usklađenosti potencijalne državne pomoći dodijeljene Društvu za transport putnika i robe u vazdušnom saobraćaju „ToMontenegro“, od strane Ministarstva kapitalnih investicija i Ministarstva finansija i socijalnog staranja (čiji je pravni sljedbenik Ministarstvo finansija) je u toku i Agencija ne može prejudicirati konačnu odluku, iz tog razloga se ne može izjašnjavati na navedeno pitanje.
3. Ukoliko avio kompanija u stečaju Montenegro Airlines, kada i ako izađe iz stečaja, odluči da zatraži državnu pomoć – da li bi imala pravo na to ?
Agencija ne upravlja javnim sredstvima, niti dodijeljuje pomoć. Politika dodjele, raspolaganje javnim sredstvima, kao i analiza efekata postignutih dodjelom pomoći, odgovornost je i obaveza davalaca državne pomoći.
Radi utvrđivanja ili donošenja, odnosno dodjele individualne pomoći, obaveza je nadležnog organ državne uprave, organa opštine i/ili pravnog lica koje upravlja i raspolaže sredstvima javnih prihoda i državnom imovinom, da prije dostavljanja predloga šeme donosiocu, odnosno donošenja akta o individualnoj državnoj pomoći Agenciji podnese prijavu sa predlogom akta i drugom potrebnom dokumentacijom, radi davanja mišljenja da li se na osnovu predloženog akta vrši dodjela državne pomoći, najmanje 60 dana prije planiranog datuma utvrđivanja, odnosno donošenja.
Agencija daje mišljenje u skladu sa zakonskim nadležnostima i u propisanom roku. S tim u vezi, u prednje opisanoj situaciji, davalac državne pomoći se obraća Agenciji, a ne korisnik državne pomoći.
4. Da li je pokrenut ispitni postupak prema novoj nacionalnoj aviokompaniji Air Montenegro radi utvrđivanja eventualnog postojanja ekonomskog kontinuiteta između Montenegro Airlines-a i Air Montenegra? Ako jeste, da li nam možete otkriti detalje postupka.
Rješenje o pokretanju ispitnog postupka utvrđivanja usklađenosti potencijalne državne pomoći dodijeljene Društvu za transport putnika i robe u vazdušnom saobraćaju „ToMontenegro“, od strane Ministartsva kapitalnih investicija i Ministarstva finansija i socijalnog staranja (čiji je pravni sljedbenik Ministarstvo finansija), dostupno je na internet stranici Agencije za zaštitu konkurencije (www.azzk.me).
Ukoliko već niste našli pomenuto Rješenje o pokretanju ispitnog postupka utvrđivanja usklađenosti potencijalne državne pomoći na sajtu Agencije, možete ga pogledati na OVOM LINKU.
Podsjetite se:
