Stručnjaci Uprave pomorske sigurnosti predstavljaju novine u upotrebi dronova
Pomoćnici direktora Uprave pomorske sigurnosti Crne Gore Žarko Lukšić i Nexhat Kapidani donose nam najnovija iskustva i tehnologiju budućnosti koje će se koristiti za nadzor mora iz vazduha. Kao partneri projekta COMPASS 2020 i učesnici NATO vježbe REP(MUS) 21 imali su priliku da se upoznaju sa najsavremenijim bespilotnim letilicama i navigacionim sistemima namjenjenim za najteže uslove letenja, slijetanja i polijetanja.
U sklopu NATO vježbe REP(MUS) 21, izvedeno je finalno testiranje i demostracija projekta COMPASS 2020, gdje su prikazne sposobnosti i mogućnosti primijenjenih rješenja u cilju poboljšanja granične i spoljne bezbjednosti. Sama demostracija je izvedena na moru, u periodu od 13-16.09.2021.godine, u NATO bazi Troia, prema definisanim scenarijima koji se odnose na detekciju plovila prilikom traganja i spašavanja na moru, kao i detekcija ilegalnih migracija. Na samoj demostraciji je prikazana upotreba bespilotinih letilica AR3 i AR5, podvodnog bespilotnog plovila, kao i helikopter opremljen Deck finder – AIRBUS tehnologijom, koja je bila veoma impresivna. Predstavnici projektnog tima Uprave pomorske sigurnosti i upravljanja lukama, su svoj doprinos samoj demostraciji kao krajnji korisnici, dali kroz evalucioni proces. Na kraju je konzorcijum, koji su sačinjavali Portuglaska mornarica (PT), Border Police (UK), TNO (NL), NAVAL (FR), ECA Group (FR), CEMRE (NATO), EDISOFT (RO), TEKEVER (PT) i drugi, analizirao prikazane scenarije i konstatovao da je demostracija uspjela uz predlog da se nastavi naučno istraživački rad na sličnim projektima.
Posebnu pažnju učesnika privukle su bespilotne letilice TEKEVER AR3 i navigacioni sistem za bespilotne letilice DECKFINDER AIRBUS.
DECKFINDER AIRBUS – navigacioni sistem za bezbijedno slijetanje i polijetanje bespilotnih letilica u otežanim uslovima
DeckFinder je lokalni sistem za pozicioniranje koji omogućava letilicama sa daljinskim upravljanjem da odrede njihov relativni položaj u najtežim uslovima u kojima se nađu, a što je ustaljena situacija na moru. Ovo je, u suštini, nezavisni navigacioni sistem koji doprinosi lakšim i sigurnijim procedurama uzletanja i slijetanja u okruženjima u uslovima slabog GPS signala, kada nedostaju referentne tačke ili vizuelni znaci. Prilikom slijetanja na male ili pokretne heliodrome, razlika od nekoliko centimetara može ugroziti čitavu misiju. Da bi se izbjegao takav rizik, DeckFinder ™ pruža trodimenzionalnu sliku relativnog položaja bespilotnih letilica, pomažući na taj način pri bezbjednom slijetanju letilica. Sistem se sastoji od zemaljskog dijela, dijela u bespilotnoj letilici i sistema za nadzor.
TAKEOVER AR3 – BESPILOTNA LETILICE VELIKE AUTONOMIJE
TEKEVER AR3 je bespilotna letilica portugalske proizvodnje dizajnirana za podršku više vrsta pomorskih i kopnenih misija, uključujući ISTAR, praćenje zagađenja, nadzor infrastrukture i operacije podrške komunikacijama. Ono što posebno krasi ovu letilicu je autonomija više od 18 sati, te se TEKEVER AR3 savršeno uklapa u pomorske i kopnene misije srednjeg dometa. Letilica se lako sastavlja, lako lansira sa broda, koristi i skladišti, osiguravajući odlične uslove spremnosti . Jednostavno, ova letilica je spoj velike autonomije, lakog upravljanja i malih dimenzija. Kada je slijetanje u pitanju moguća su dva načina: izbacivanjem padobrana i slijetanjem na posebnu “hvataljku” u vidu elastične mreže koja je pozicionirana nabrodu.
Model AR3 može da se koristi do brzine vjetra od 30 čvorova, sa dometom do 80 km, što bi u nekoj eventualnoj upotrebi za nadzor crnogorskog mora bilo optimalno.
Inovativno-naučni projekat COMPASS2020 čiji je puni naziv „Koordinacija pomorskih sredstava za stalno i sistematsko nadziranje“ (eng. Coordination of maritime assets for persistant and systematic surveillance), se realizuje dijelom i u Upravi pomorske sigurnosti i upravljanja lukama počev od maja 2019.godine. Projekat je u oblasti demonstracije primijenjenih rješenja u cilju poboljšanja granične i spoljne bezbjednosti. Na taj način, Uprava pomorske sigurnosti je postala dio evropskog konzorcijuma koji će demonstrirati efikasnu saradnju bezpilotnih sredstava (letjelica i plovila) sa ostalim sredstvima za potrebe nadzora pomorskog saobracaja.
Projekat se finansira u okviru programa Horizon 2020, od strane Evropske Komisije i njene Izvršne istraživačke agencije (Research Executive Agency), pri čemu je ukupan budžet projekta 4 838 489.61 EUR, dok je za Upravu pomorske sigurnosti i upravljanja lukama predviđeno 150 000,00 EUR.
Na ovom projektu učestvuje konzorcijum od 14 partnera, pri čemu se partneri mogu klasifikovati u tri grupe: evropska mala i srednja preduzeća privatnog sektora kao tehničko-industrijski partneri prepoznati širom svijeta po uspješnom poslovanju, visoko rangirani naučno istraživački centri i akademska zajednica kao i grupa krajnjih korisnika, u koju, prema ugovoru o grantu, spada i Uprava pomorske sigurnosti i upravljanja lukama. Projekat se realizuje u saradnji sa portugalskom Generalnim direktoratom za pomorsku upravu (DIRECCAO GERAL DA AUTORIDADE MARITIMA) koji ima ulogu koordinatora sa Evropskom Komisijom dok je rukovodilac ovog projekta kompanija TEKEVER ASDS iz Obidos-a (Portugal).
Dronovi Uprave pomorske sigurnosti će uskoro dobiti pojačanje