eVazduhoplovstvo: Međunarodna organizacija civilnog vazduhoplovstva (ICAO)

U mnogim tekstovima iz oblasti vazduhoplovstva postoje citati ili komentari organizacije koja se zove ICAO (čita se “ikao”). Šta je ICAO i zašto je takva organizacija važna za vazduhoplovstvo?

Šta znači ICAO?

ICAO (International Civil Aviation Organization) je skraćenica za Međunarodnu organizaciju civilnog vazduhoplovstva – organizaciju Ujedinjenih nacija koja izdaje preporuke i pomaže u uspostavljanju standarda vazdušnog saobraćaja za 193 zemlje članice Ujedinjenih nacija. ICAO mogu djelovati samo uz dozvolu zemlje domaćina a regulisanje svih segmenata vazdušnog saobraćaja sprovode lokalne vazduhoplovne vlasti. Na primjer – u Crnoj Gori vazduhoplovna vlast je Agencija za civilno vazduhoplovstvo. 

Logo organizacije ICAO

U osnovi, gotovo svaka pojedinačna regionalna vlada u svijetu pristala je slijedi uputstva, osim nekih koji su ili predali prava drugim državama (poput Lihtenštajna koji je dozvolio Švajcarskoj da potpiše u njegovo ime) ili predstavljaju područja bez jasno određenog suvereniteta (Zapadna Sahara). Međutim, takve situacije su rijetkost a dovoljan dokaz za to je činjenica da se i Sjeverna Koreja učlanila.

Kada i kako je sve počelo?

Da bismo razumjeli istoriju organizacije, moramo se vratiti prvom ozbiljnom sporazumu svjetskih sila u Parizu 1910. godine na kojoj se raspravljalo o vazdušnom saobraćaju.

Avion Braće Rajt koji su 17.decembra 1903.godine izveli prvi kontrolisani let motornim vazduhoplovom težim od vazduha (let dužine 37metara u trajanju od 12 sekundi)

Ovim pregovorima je prisustvovalo 18 evropskih država, a razgovaralo se o početnim principima upravljanja vazdušnim saobraćajem. I pored predviđanja da će takav dogovor biti potreban, upravljanje vazduhoplovstvom neće biti prepoznato kao hitno sve do Prvog svjetskog rata kada su avioni bili upotrebljavani za transport i izviđanje ali i za borbenu upotrebu.

Vrlo brzo se došlo do zaključka da je došlo vrijeme da se postigne dogovor po pitanju upravljanja vazdušnim saobraćajem neophodan ali i da to mora biti međunarodna saradnja. Svaki drugi model bi bio osuđen na propast. Nakon rata, 38 država ratifikovalo je sporazum o formiranju Međunarodne komisije za vazdušnu plovidbu (ICAN-nternational Commission for Air Navigation) a Kraljevina Srba Hrvata i Slovenaca je bila jedna od prvih deset potpisnica. 

Šta se dogodilo sa ICAN-om?

Tokom Drugog svjetskog rata postalo je jasno da je vazduhoplovstvo nova okosnica modernog svijeta. Američke snage su intenzivno koristile avione širom Evrope tokom i nakon rata, a upotreba aviona se testirala najprije u vojne pa tek onda u civilne svrhe. Stoga je odlučeno da bi bilo najbolje da civilno vazduhoplovstvo što više podsjeća na vojnu upravu, što je uslovilo reorganizaciju ICAN-a.

1944. godine u Čikagu pedeset i dvije zemlje su potpisale Čikašku konvenciju o međunarodnom civilnom vazduhoplovstvu – u kojoj je jedna od stavki bila formiranje Privremene međunarodne organizacije civilnog vazduhoplovstva. Ideja je bila da ova agencija bude pod okriljem Ujedinjenih nacija i da joj se omoguće mehanizmi da odredi i proglasi najbolju praksu za upravljanje vazduhoplovstvom širom svijeta. Kako bi se i simbolički dokazao kontinuitet između ICAN-a i ICAO-a, generalni sekretar ICAN-a Albert Roper iz Francuske je nastavio da vodi ICAO. Kad se sve sabere, ovaj Francuz bio prvi čovjek svjetskog vazduhoplovstva od 1922 do 1951.godine!

Danas se agencija nalazi u Montrealu i preporučuje mnoga vazduhoplovna pravila i propise širom svijeta koje zemlje potpisnice mogu pratiti ​​(a na sreću, gotovo sve to čine).

Mapa regiona klasifikovanih prema prvom slovu ICAO koda aerodroma. Naši aerodromi počinju slovom L npr:LYPG-Podgorica, LYTV-Tivat

Čime ICAO danas upravlja?

Postoji čitav niz različitih područja koja ICAO reguliše, a koja su standardizovana u 18 Aneksa Čikaške konvencije:

1. Aneks 1 – Licenciranje osoblja
2. Aneks 2 – Pravila letenja
3. Aneks 3 – Meteorološke usluge u međunarodnoj vazdušnoj plovidbi
4. Aneks 4 – Aeronautičke karte
5. Aneks 5 – Jedinice mjere koje se koriste u operacijama u vazduhu i na zemlji
6. Aneks 6 – Vazduhoplovna djelatnost
   1. deo I – Međunarodni komercijalni avio saobraćaj
   2. deo II – Međunarodni generalni avio saobraćaj
   3. deo III – Helikopteri
7. Aneks 7 – Državna pripadnost i registracione oznake
8. Aneks 8 – Plovidbenost vazduhoplova
9. Aneks 9 – Olakšice (na aerodromima)
10. Aneks 10 – Vazduhopovne telekomunikacije
    1. deo I – Radio-navigacioni uređaji
    2. deo II – Komunikacione procedure
    3. deo III – Digitalni komunikacioni sistemi, govorni komunikacioni sistemi
    4. deo IV – Radarski nadzor i sistemi za izbjegavanje sudara
    5. deo V – Korišćenje vazduhoplovnog spektra radio-frekvencija
11. Aneks 11 – Službe vazdušnog saobraćaja
12. Aneks 12 – Traganje i spasavanje
13. Aneks 13 – Istraživanje nesreća vazduhoplova
14. Aneks 14 – Aerodromi
    1. deo I – Dizajn i djelatnost aerodroma
    2. deo II – Helidromi
15. Aneks 15 – Služba vazduhoplovnog informisanja
16. Aneks 16 – Zaštita životne sredine
17. Aneks 17 – Obezbjeđenje; odbrana međunarodnog civilnog vazduhoplovstva od nezakonitih postupaka
18. Aneks 18 – Bezbjedan transport opasnih materija

ICAO u razvoju standardnih specifikacija i postupaka dodeljuje jedinstvene kodove koji se koriste u raznim vrstama komunikacije, kao što su planovi letenja, komunikacija vazduh-zemlja, vazduhoplovna telefonija. Neki od kodnih sistema su:

• Kodovi zemalja za registraciju vazduhoplova 
• Kodovi lokacija, uključujući i aerodrome (LYPG- Podgorica, LYTV-Tivat, LYBR-Berane, LYNK-Kapino polje, LYPO- Ćemovsko polje, LYBS-helidrom Splendid, LYTP-helidrom Tivat Porto Montenegro)
• Kodovi avio kompanija, vazduhoplovnih vlasti i pružaoca usluga (Montenegro Airlines -MGX, AirMontenegro- MNE)
• Kodovi tipova vazduhoplova (na osnovu kojih se znaju karakteristike vazduhoplova)
• Kodovi vazdušnih ruta

Pročitajte još:

eVazduhoplovstvo: Najkraće rastojanje NIJE uvijek prava linija