eVazduhoplovstvo: ICAO fonetsko pismo
AVIOPORTAL je pokrenuo projekat “eVazduhoplovstvo” sa ciljem promocije vazdušnog saobraćaja, sigurnosti i bezbjednosti u vazdušnom saobraćaju. Svake nedjelje će obraditi neki termin, zanimljivost, predstaviti pojedinu instituciju ili organizaciju iz svijeta vazduhoplovstva. Ovo je još jedna tema iz seta planiranih i postavljenih projektnim zadatkom.
Kada pilot komunicira sa kontrolom letenja, statičke i druge smetnje često dovode do zabune sa slovima engleskog jezika. Zbog toga je Međunarodna organizacija civilnog vazduhoplovstva- ICAO razvila međunarodni alfabet za radiotelefoniju kako bi se olakšala komunikacija putem telefona ili radija i izbjegli nesporazumi kada su napisani djelovi poruke koji sadrže slova i brojeve. Ovaj način sricanja slova (engl.spelovanje) naziva se ICAO fonetski alfabet, a koristi ga avijacija, vojska, policija, radioamateri…
Istorija ICAO fonetskog pisma
Još od prvog svjetskog rata, ovakav vid komunikacije je razvijala svaka država i vojska za potrebe svojih radio-telegrafista, šifrera, pomorskih jedinica i avijacije. Nakon neophodnosti razvoja univerzalnog međunarodnog alfabeta za potrebe civilne avijacije, jezički sektor ICAO je tokom 1948 i 1949.godine počeo saradnju sa profesorom lingvistike na Univerzitetu u Montrealu (Kanada) po imenu Žan-Pol Vinai. Minimalni zahtjevi za riječi su bili da imaju sličan pravopis na engleskom, francuskom i španskom i da budu žive riječi na svakom od ovih jezika. Tako je ICAO usvojio svoje prvo fonetsko pismo 1. novembra 1951. godine, kao univerzalni standard za komunikaciju engleskih slova preko telefona ili radija.
Ipak, prvo ICAO fonetsko pismo nije bilo savršeno što je dovelo do prvog nacrta predloženog jedinstvenog univerzalnog pisma. Nakon studija i konsultacija sa stručnjacima za komunikacije a uz komentare iz svih država članica ICAO, usvojen je novi ICAO alfabet i ugrađen u Aneks 10 za vazduhoplovne telekomunikacije za primjenu u civilnom vazduhoplovstvu. Riječi koje su predstavljale slova C, M, N, U i X su zamijenjene, a konačna verzija je završena 1. marta 1956. godine, koja je i danas u upotrebi širom sveta, u većini međunarodnih institucija uključujući i NATO.
Što se tiče vojne avijacije, ona je na teritoriji nekadašnje Jugoslavije koristila svoj sistem nezavisno od NATO sistema ili sistema Varšavskog ugovora i taj princip se dugo održavao u vojnoj upotrebi našeg regiona. Interesantno je da se sa raspadom SFRJ pojavila potreba za nacionalnim fonetskim pismom koja je dovodila do toga da se pojedini termini izbacuju i zamjenjuju vlastitim zbog čega možete naići na više verzija fonetskih alfabeta iz regiona bivše SFRJ.
JNA fonetski alfabet
ICAO fonetska abeceda danas
ICAO fonetska abeceda je dodelila 26 kodnih riječi 26 slova engleskog alfabeta po abecednom redu: Alfa, Bravo, Čarli, Delta, Eho, Fokstrot, Golf, Hotel, Indija, Džulijet, Kilo, Lima, Majk, Novembar, Oskar, Papa, Kvebek, Romeo, Sijera, Tango, Juniform, Viktor, Viski, Eks-rej, Jenki, Zulu. Sa kratkim i jednostavnim rečima, fonetska abeceda ICAO-a smanjuje šanse za nesporazume i povećava operativnu bezbijednost za putnike i posadu. Pošto neka slova zvuče slično (M i N ili G i J), to može izazvati zabunu između dvije osobe koje komuniciraju sa različitim akcentima ili kada su komunikacione linije loše. Fonetska abeceda pomaže u ublažavanju loše razumljivosti između kokpita i tornja kontrole letenja.
Ne samo da su slova u fonetskom alfabetu ICAO dodeljena, već i brojevi. Slično slovima, cilj je da se izbjegne zabuna sa drugim sličnim brojevima. Zbog toga se nekoliko njih izgovara drugačije od njihovog standardnog engleskog izgovora. To uključuje broj tri , koji se izgovara kao drvo (“tree”), pet kao “fivee” i devet kao “niner”. Uzmite u obzir repni broj aviona kao što je M345N. Preko radija bi se to reklo kao „Majk, tree, four, niner, novembar“.
U naslovnoj fotografiji ste mogli vidjeti mural u Njujorku koju je prije tri godine izradila kompanija Delta Airlines kako bi ispitala tržište na zanimljiv način, i od stanovnika dobila informaciju o potencijalnoj destinaciji koja ih interesuje. Ukoliko je niste pažljivo pogledali, postavljamo je još jednom ovdje, a vi pokušajte da pročitate šta je ova aviokompanija poručila svojim potencijalnim putnicima.
Za više obrađenih tema iz projekta eVazduhoplovstvo kliknite na sliku ispod:
