EKONOMSKI UDARAC COVID-19 NA PUTNIČKI VAZDUŠNI SAOBRAĆAJ

IZVOR: ICAO (International Civil Aviation Organization)

Najnovijom analizom ekonomskog uticaja COVID-19 koja je sada završena, ICAO je potvrdio da je međunarodni putnički saobraćaj pretrpio dramatičan pad od 60 odsto u odnosu na 2019. godinu, vraćajući ukupan broj avionskih putovanja na nivo iz 2003. godine.

Prema ICAO podacima, kako je kapacitet sjedišta prošle godine opao za 50 odsto, ukupan broj putnika opao je za 60 odsto, sa samo 1,8 milijardi putnika koji su letjeli tokom prve godine pandemije, u poređenju sa 4,5 milijardi u 2019.

Ove brojke takođe ukazuju na finansijske gubitke aviokompanija od 370 milijardi dolara koji su nastali usled udara COVID-19, pri čemu su aerodromi i pružaoci usluga vazdušne navigacije (kontrole letenja) izgubili dodatnih 115 milijardi, odnosno 13 milijardi. Pandemijski pad potražnje za avionskim putovanjima započeo je u januaru 2020. godine, ali bio je ograničen na samo nekoliko zemalja. Kako je virus nastavio svoje globalno širenje, međutim, aktivnosti vazdušnog transporta do kraja marta su gotovo stale. 

Uz opsežne mjere zaključavanja, zatvaranje granica i ograničenja putovanja koja su postavljena širom sveta, do aprila je ukupan broj putnika opao za 92 procenta u odnosu na nivo iz 2019. godine, što je u prosjeku 98 odsto međunarodnim okvirima  saobraćaja i 87 procenata pada u unutrašnjem vazdušnom saobraćaju.

Nakon dostizanja najniže tačke u aprilu, putnički saobraćaj zabeležio je umjereni oporavak tokom ljetnjeg perioda putovanja. Taj uzlazni trend bio je kratkotrajnog, međutim, zaustavio se, a zatim se pogoršao u septembru kada je drugi talas infekcije u mnogim regionima podstakao ponovno uvođenje restriktivnih mera.

Sektorski oporavak je ponovo postao ranjiviji i nestabilniji tokom poslednja četiri mjeseca 2020. godine, što ukazuje na ukupnu recesiju dvostrukog pada za godinu.

Grafik rasta putnika u vazdušnom saobraćaju za period 1945 – 2020 godina

Disparitet između domaćeg i međunarodnog oporavka

Prisutne su stalne razlike između uticaja domaćeg i međunarodnog vazdušnog saobraćaja koji su rezultat oštrijih međunarodnih mera na snazi. Domaća putovanja pokazala su snažniju otpornost i dominirala u scenarijima oporavka saobraćaja, posebno u Kini i Ruskoj Federaciji, gdje se broj domaćih putnika već vratio na nivo prije pandemije.

Sveukupno je zabilježen pad domaćeg putničkog saobraćaja za 50 odsto na globalnom nivou, dok je međunarodni saobraćaj opao za 74 procenta ili 1,4 milijarde putnika manje.

Krajem maja 2020. godine ICAO  regioni Azije / Pacifika i Sjeverne Amerike vodili su globalnom oporavku u ukupnom broju putnika, uglavnom zahvaljujući značajnim domaćim tržištima. Evropa je zabilježila privremeni oporavak, ali je od septembra dramatično krenula naniže. Latinoamerički i karipski saobraćaj zabeležili su poboljšanja u četvrtom kvartalu, dok su se oporavci u Africi i na Bliskom istoku odvijali manje snažno.

Finansijske poteškoće i mračni izgledi pred nama

Paralizovani tokovi prihoda koji su rezultat pada vazdušnog saobraćaja doveli su do ozbiljnog naprezanja likvidnosti širom vazduhoplovnog lanca vrijednosti, dovodeći u pitanje finansijsku održivost industrije i preteći milione radnih mjesta širom sveta.

Kaskadni uticaji takođe su ozbiljni na globalnim turističkim tržištima, s obzirom na to da je preko 50 procenata međunarodnih turista ranije koristilo avionska putovanja kako bi stigli do svojih odredišta.

Globalni pad bruto poslovnih prihoda avio-prevoznika za 370 milijardi dolara predstavljao je gubitke od 120 milijardi u Aziji / Tihom okeanu, 100 milijardi u Evropi i 88 milijardi u Severnoj Americi, zatim 26 milijardi, 22 milijarde i 14 milijardi u Latinskoj Americi i Karibi, Bliski Istok i Afrika. Kratkoročni izgledi su za produženu depresivnu potražnju, pri čemu će u prvom kvartalu 2021. godine dominirati negativni rizici za oporavak globalnog vazdušnog putovanja, koji će verovatno biti predmet daljeg pogoršanja.

Očekujemo bilo kakvo poboljšanje globalne slike tek do drugog kvartala 2021. godine, mada će to i dalje biti zavisno od efikasnosti upravljanja pandemijom i vakcinacije.

Saobraćaj putnika i prihodi tokom 2020. godine

U najoptimističnijem scenariju, očekuje se da će se do juna 2021. broj putnika oporaviti na 71 procenat od nivoa iz 2019. godine (53 procenta za međunarodne i 84 procenta za domaće). Pesimističniji scenario predviđa samo 49 procenata oporavka (26 procenata za međunarodne i 66 procenata za domaće).

ICAO kroz svoje analize nastavlja da pruža preporuke i podršku vazduhoplovnom sektoru da prebrodi krizu. Naše novo uputstvo o ekonomskim i finansijskim mjerama rezimira niz mera koje države i industrija mogu istražiti kako bi ublažili neposrednu likvidnost i finansijsko opterećenje i ojačali otpornost industrije na buduću krizu.