Dronovi Uprave pomorske sigurnosti će uskoro dobiti pojačanje
Pomoćnik direktora za sigurnost plovidbe u Upravi pomorske sigurnosti i upravljanja lukama (UPSUL) Žarko Lukšić najavio je još 31.07.2021. godine da će u borbu protiv prekoračenja brzine na moru biti uključeni i dronovi. Opšte je poznato da UPSUL prati nove tehnološke trendove, tako se i ovog puta pridružio združenoj akciji vise resora, a sve u cilju povećanja sigurnosti na moru. Ovo je samo djelić novih tehnoloških inovacija, trendova i procedura za koje se UPSUL uveliko već sprema, u prvom redu kroz partnerstvo na projektu COMPASS2020 EU Project. U nastavku slijedi više detalja.
Tako je na širem području Bokokotorskog zaliva je 31.07. i 01.08. izvršena zajednička koordinisana akcija kontrole poštovanja Zakona o sigurnosti pomorske plovidbe, ukojoj su učestvovali pripadnici Direktorata za pomorsku i unutrašnju plovidbu –Inspekcija sigurnosti plovidbe Kotor, Uprave pomorske sigurnosti i upravljanja lukama i Sektora granične policije –Regionalni centar Jug.
g. Žarko Lukšić, Pomoćnik direktora za sigurnost plovidbe u UPSUL-u
Fokus inspekcijskog nadzora se odnosio prvenstveno na kontrolu brzine kretanja plovnih objekata u tjesnacima Verige, Kumbor i u tivatskom zalivu. Pored toga inspektori sigurnosti plovidbe su vršili kontrolu dozvola za upravljanje plovilima, plovidbenih dozvola, listu posade i putnika, sportskih manifestacija, sidrenja objekata na mjestima gdje to nije dozvoljeno i drugih pitanja koja spadaju u domen sigurnosti plovidbe.
Prikaz VTMIS sistema (Vessel Traffic Monitoring and Information Sistem)
Pored radarskih slika sa VTMIS sistema UPSUL, po prvi put kao dokazni material su korišćeni video zapisi i slike sa dronova registrovanih kod Agencije za civilno vazduhoplovstvo. Ovo se pokazalo kao veoma efikasno rješenje u smislu prikupljanja dokaznog materijala za inspektore koji su izdavali prekršajne naloge svim plovnim objektima (prvenstveno gliseri, skuteri i jahte koji su kao detektovani zaustavljani od strane plovila UPSUL i Sektora granične policije).
Tom prilikom, u toku trajanja akcije, inspektori sigurnosti pomorske plovidbe su izdali 35 prekršajnih naloga korisnicima plovnih objekata koji su izvršili prekršaj, a preventivnim djelovanjem su upozoravali i izricali opomene plovilima te upućivali na poštovanje pravila ponašanja na moru.
Video prilozi sa združene akcije na moru koja je održana prošlog vikenda
Zajednička akcija svih organa koji su bili uključeni je uspješno obavljena i rezultirala je evidentnim poštovanjem propisa svih učesnika u pomorskom saobraćaju. Kako se u narednih 20-ak dana očekuje zenit nautičke sezone, te dolazak i kretanje velikog broja plovnih objekata na moru, ovakve ili slične akcije biće sprovedene često i nenajavljeno kako bi se učesnici u pomorskom saobraćaju ponašali u skladu sa zakonom i poštovali sigurnost i bezbjednost na moru najprije svoju a zatim i svih drugih učesnika u saobraćaju.
Kako je ovo prvi put da se kontrola mora od strane UPSUL-a obavlja sa mora i iz vazduha, naša redakcija je kontaktirala Pomoćnika direktora za sigurnost plovidbe gospodina Žarka Lukšića vezano za vazduhoplovni segment ove kontrole, a ujedno smo došli do najave novih tehnoloških trendova koje UPSUL spremno dočekuje.
Koliko dronova posjedujete i kojeg tipa ?
„Uprava pomorske sigurnosti i upravljanja lukama shodno svojim planovima i ciljevima je 2020. godine izvršila nabavku dva drona i to: DJI Mavic 2 Enterprise Dual i DJI Mavic Air 2 Fly More Combo.
Oba drona odmah nakon nabavke su uredno registrovana u A kategoriji letačkih operacija kod Agencije za civilno vazduhoplovstvo Crne Gore (ACV CG).
Shodno daljim potrebama ove godine se očekuje nabavka ozbiljnijeg drona sa naprednim karakteristima senzora i većom autonomijom leta što je veoma bitno za korištenje istih na moru.“
Da li su Vaši ljudi išli na posebne obuke za upravljanje dronovima ?
Obzirom da su nadležnosti UPSUL vezano za more, te da zaposleni nisu bili obučeni za upravljanje dronovima, u sklopu nabavke istih je bila obaveza ponuđača da izvrši petodnevnu obuku za korištenje i upravljanje dronovima. Obuka je počela teoretskim dijelom dok je praktična obuka počela upravljanjem dronovima sa kopna prije nego se krenulo na upravljanje sa čamaca. Taj drugi dio praktične obuke je bio poseban izazov za sve nas obzirom na mali prostor uzletanja i sletanja na palubi čamaca, a sve to praćeno talasima na moru.
Zaposleni spasioci na spasilačkim čamcima, redovno obajvljaju nedeljne treninge za potrebe redovne spremnosti za upotrebu na moru i kopnu.
Za šta najčešće koristite dronove ?
Upotreba dronova u pomorstvu je u ekspanziji, ali sa određenim ograničenjima u smislu korišćenja u složenim vremenskim uslovima i ograničenoj autonomiji. Namjena korišćenja dronova koje posjeduje UPSUL se prvenstveno odnosi na upotrebu u slučajevima traganja i spašavanja na moru, posebno noću (jedan od dronova ima termovizijski senzor) a zatim i detektovanje zagađenja mora sa plovnih objekata i kontrolu brzine kretanja plovnih objekata u Bokokotorskom zalivu i rijeci Bojani. Pored toga jedan od dronova, koji je opremljen zvučnikom, koristimo za upozorenje kupačima koji plivaju van ograđenog dijela plaže i ostalim manjim plovnim objektima za rekreaciju kada se udalje nepropisno-dalje od 150m od obale (pedaline, sandoline, Stand up daske).
S obzirom da se zahtijeva Vaša brza reakcija na moru, da li imate poseban protokol koordinacije sa MUP-om i Kontrolom letenja Srbije i Crne Gore kada je upotreba dronova u pitanju? Da li je u tom segmentu potrebna određena administrativna olakšica, kako bi se skratilo vrijeme Vaše reakcije?
Poštujući zakone vezano za uporebu bezilotnih letilica, a shodno upotrebi dronova, a obzirom na kategoriju drona A, za korištenje van naseljenog mjesta, UPSUL svaku svoju aktivnost redovno prijavljuje ACV CG. Naše aktivnosti se svode na upotrebu dronova ispod 300 metara visine, tako da nemamo potrebu obavještavanja Kontrole letenja, izuzev u kontrolisanim zonama (CTR Tivat i Podgorica).
Vezano za SAR aktivnosti (Search and Rescure-traganje i spašavanje), postoje usvojene operativne SAR procedure izmedju UPSUL, MUP 112 OKC i Kontrole letenja Srbije i Crne Gore. Smatramo da ove procedure treba proširiti i na upotrebu bespilotnih letilica velikog dometa kakve planiramo da nabavimo u narednom periodu.
Kako su Vam se pokazali dronovi koje posjedujete za aktivnosti koje trenutno sprovodite?
Dron DJI Mavic Air 2 Fly More Combo, prvenstveno koristimo za trening zaposlenih, jer je jednostavniji za upotrebu preko telefona na mobilnoj aplikaciji, dok drugi dron DJI Mavic 2 Enterprise Dual, se koristi kao primarni u svim vidovima aktivnosti.
Obzirom da se radi o upotrebi dronova na moru, potrebna je pažnja prvenstveno prilikom slijetanja drona na palubu čamca. Pored toga autonomija drona za naše potrebe mora biti veća, zbog potrebe pretrage većeg morskog prostora i udaljenosti od uzletišta.
Upotreba dronova i bespilotnih letilica u pomorstvu je prepoznato kao pozitivna praksa, a znanja i informacije UPSUL dobija preko European Maritime Safety Agency (EMSA), koja ćlanicama EU daje podršku i pomoć oko upotrebe u savremenom pomorstvu. (više detalja na: Remotely Piloted Aircraft Systems Services (RPAS) – Operational scenarios – EMSA – European Maritime Safety Agency (europa.eu) ).
Crna Gora će svakako težiti tom pravcu u budućnosti i koristiti EU fondove kao i saradnju sa EMSA vezano za nabavku i upotrebu bespilotnih letilica velikog dometa. Treba napomenuti da dosadašnjim iskustvom naših partnera na moru kao bolja se pokazala opcija letilice helihoptera, zbog lakšeg održavanja u vazduhu prilikom jačih udara vjetra.
Poznato je da je Uprava pomorske sigurnosti Crne Gore u korak sa svjetskim trendovima i tehnologijama. Naša redakcija je malo istraživala te smo naišli na podatak da ste uključeni na COMPASS2020 EU Project. Možete nam dati malo više detalja o samom projektu? Koje novine donosi ovaj projekat kada je u pitanju primjena savremenih tehnologija.
Inovativno-naučni projekat COMPASS2020 čiji je puni naziv „Koordinacija pomorskih sredstava za stalno i sistematsko nadziranje“ (eng. Coordination of maritime assets for persistant and systematic surveillance) se realizuje u Upravi pomorske sigurnosti i upravljanja lukama počev od maja 2019.godine. Projekat je u oblasti demonstracije primijenjenih rješenja u cilju poboljšanja granične i spoljne bezbjednosti. Na taj način, Uprava pomorske sigurnosti je postala dio evropskog konzorcijuma koji će demonstrirati efikasnu saradnju bespilotnih sredstava (letjelica i plovila) sa ostalim sredstvima za potrebe nadzora pomorskog saobracaja.
Projekat se finansira u okviru programa Horizon 2020, od strane Evropske Komisije i njene Izvršne istraživačke agencije (Research Executive Agency), pri čemu je ukupan budžet projekta 4838489.61 EUR, dok je za Upravu pomorske sigurnosti i upravljanja lukama predviđeno 150000,00 EUR.
Na ovom projektu učestvuje konzorcijum od 14 partnera koji se mogu klasifikovati u tri grupe: evropska mala i srednja preduzeća privatnog sektora kao tehničko-industrijski partneri prepoznati širom svijeta po uspješnom poslovanju, visoko rangirani naučno istraživački centri i akademska zajednica kao i grupa krajnjih korisnika, u koju, prema ugovoru o grantu, spada i Uprava pomorske sigurnosti i upravljanja lukama. Projekat se realizuje u saradnji sa portugalskom Generalnim direktoratom za pomorsku upravu (DIRECCAO GERAL DA AUTORIDADE MARITIMA) koji ima ulogu koordinatora sa Evropskom Komisijom dok je rukovodilac ovog projekta kompanija TEKEVER ASDS iz Obidos-a (Portugal).
Redakcija portala se ovom prilikom zahvaljuje pomoćniku direktora za sigurnost plovidbe gospodinu Žarka Lukšiću, a cjelokupnoj ekipi Upravi pomorske sigurnosti i upravljanja lukama (UPSUL) želi mirno more i što manje intervencija.
*foto & video: UPSUL
Pročitajte još: